Witold Nowacki: naukowiec, prezes PAN, profesor PG
Kim był profesor Witold Nowacki?
Życiorys i początki kariery naukowej
Profesor Witold Nowacki, wybitny polski naukowiec i inżynier budowlany, urodził się 20 lipca 1911 roku w Zakrzewie. Jego droga do świata nauki rozpoczęła się od studiów na Technische Hochschule Danzig, gdzie w latach 1929-1934 zdobywał fundamenty swojej wiedzy technicznej. Okres II wojny światowej postawił przed nim nowe wyzwania, zmuszając do pobytu w obozie jenieckim Oflag II C Woldenberg. Tam jednak, mimo trudnych warunków, dał wyraz swojemu zaangażowaniu w rozwój nauki, organizując Studium Dokształcania Politechnicznego. Po wojnie, w 1945 roku, uzyskał doktorat na Politechnice Warszawskiej, co stanowiło kamień milowy w jego dalszej karierze. Następnie uzyskał stopień doktora habilitowanego, otwierając sobie drogę do dalszych, ambitnych projektów naukowych i akademickich. Jego życiorys jest dowodem niezwykłej determinacji i pasji do nauki, która nie gasła nawet w najtrudniejszych czasach.
Dyscypliny naukowe i badania Witolda Nowackiego
Główne obszary zainteresowań naukowych profesora Witolda Nowackiego skupiały się wokół mechaniki teoretycznej i stosowanej, ze szczególnym uwzględnieniem mechaniki budowli. Był on uznanym autorytetem w dziedzinie teorii sprężystości i termosprężystości, a jego badania wykraczały poza te klasyczne ramy. Nowacki zgłębiał również zagadnienia związane z lepkosprężystością, magnetosprężystością oraz teorią niesymetrycznej sprężystości, wprowadzając nowe perspektywiczne kierunki w tych dziedzinach. Jego prace dotyczyły również zaawansowanych zagadnień statyki i dynamiki konstrukcji. Szczególnie interesował się nowatorskimi teoriami, takimi jak teoria mikropolarnej, co podkreśla jego innowacyjne podejście do problemów mechaniki. Jego badania naukowe wniosły znaczący wkład w rozwój polskiej szkoły mechaniki.
Wkład Witolda Nowackiego w naukę i uczelnie
Witold Nowacki – pionier Politechniki Gdańskiej
Profesor Witold Nowacki odegrał kluczową rolę w kształtowaniu oblicza Politechniki Gdańskiej, stając się jednym z jej pionierów. Jego zaangażowanie w rozwój tej uczelni rozpoczęło się od objęcia funkcji prorektora w latach 1949–1952. W tym okresie aktywnie uczestniczył w budowaniu struktur akademickich i tworzeniu fundamentów dla przyszłych pokoleń inżynierów. Jego obecność na Politechnice Gdańskiej, gdzie pracował, znacząco przyczyniła się do podniesienia poziomu nauczania i badań w dziedzinie mechaniki. To właśnie w Gdańsku rozwijał swoje innowacyjne koncepcje, dzieląc się wiedzą i doświadczeniem ze studentami i współpracownikami, co miało nieoceniony wpływ na rozwój uczelni.
Profesor Witold Nowacki jako prezes PAN
Profesor Witold Nowacki pełnił również zaszczytną funkcję Prezesa Polskiej Akademii Nauk w latach 1978–1980. Był członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk od 1956 roku, co świadczy o jego wysokiej pozycji w polskim świecie naukowym. Wcześniej aktywnie działał w strukturach PAN, pełniąc ważne funkcje organizacyjne, takie jak sekretarz naukowy i wiceprezes. Jego kadencja na stanowisku prezesa PAN przypadła na okres dynamicznych zmian, a jego przywództwo przyczyniło się do umacniania pozycji Akademii jako kluczowej instytucji naukowej w Polsce. Działał również na arenie międzynarodowej, będąc członkiem zagranicznych akademii nauk, w tym w ZSRR, Czechosłowacji, Bułgarii i Austrii, co podkreśla jego globalne uznanie.
Nagrody, odznaczenia i upamiętnienie profesora
Wybrane publikacje i dorobek naukowy
Dorobek naukowy profesora Witolda Nowackiego jest imponujący i obejmuje ponad 220 publikacji, w tym 14 monografii. Jego prace naukowe, opublikowane w renomowanych czasopismach, wywarły znaczący wpływ na rozwój mechaniki teoretycznej i stosowanej. Jest autorem fundamentalnych dzieł z zakresu teorii sprężystości, termosprężystości i teorii niesymetrycznej sprężystości. Wypromował 28 doktorów, kształtując nowe pokolenia naukowców i inżynierów. Jego badania stanowiły podstawę dla wielu późniejszych prac i innowacji w dziedzinie mechaniki budowli i inżynierii materiałowej.
Doktoraty honoris causa i międzynarodowe uznanie
Profesor Witold Nowacki cieszył się ogromnym międzynarodowym uznaniem, czego dowodem jest przyznanie mu licznych doktoratów honoris causa przez polskie i zagraniczne uczelnie. Był aktywnym członkiem wielu zagranicznych akademii nauk, co potwierdza jego pozycję jako cenionego eksperta na arenie międzynarodowej. Jego wkład w naukę został doceniony również przez polskie instytucje. Od 2007 roku Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej przyznaje nagrodę naukową jego imienia, co jest wyrazem trwałego szacunku dla jego osiągnięć. Pamięć o profesorze jest kultywowana również poprzez inicjatywy upamiętniające. W 1995 roku w Gmachu Głównym Politechniki Gdańskiej odsłonięto tablicę poświęconą jego osobie, a jego miejsce spoczynku znajduje się na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim.