Kim był Edward Gierek?

Początki kariery i droga do władzy

Edward Gierek, postać kluczowa dla historii Polski Ludowej, urodził się 6 stycznia 1913 roku w Porąbce. Swoją zawodową ścieżkę rozpoczął od pracy w kopalni, co ukształtowało jego robotnicze korzenie. Już od młodości angażował się w ruch komunistyczny, działając aktywnie we Francji i Belgii jako członek tamtejszych partii komunistycznych. Po powrocie do kraju w 1948 roku, jego kariera polityczna nabrała tempa. Szybko piął się po szczeblach partyjnej hierarchii, a w 1959 roku został członkiem Biura Politycznego KC PZPR. Kluczowym etapem przed objęciem najwyższego stanowiska były lata 1957–1970, kiedy jako I sekretarz KW PZPR w Katowicach budował swoje zaplecze polityczne w sercu polskiego przemysłu.

Edward Gierek – I sekretarz KC PZPR

Decydującym momentem w karierze Edwarda Gierka było objęcie stanowiska I sekretarza KC PZPR w grudniu 1970 roku. Zastąpił na tym stanowisku Władysława Gomułkę, który został odsunięty od władzy w wyniku robotniczych protestów. Nowy przywódca Polski miał obiecującą wizję dla kraju, która miała przynieść poprawę bytu obywateli i modernizację państwa. Jego rządy, nazywane „dekadą Gierka”, miały odmienić oblicze Polski, stawiając na rozwój gospodarczy i wzrost poziomu życia.

Dekada Gierka: obietnica dobrobytu

Modernizacja i wzrost poziomu życia

Objęcie przez Edwarda Gierka sterów partii zapoczątkowało okres intensywnych zmian, często określane jako „dekada Gierka”. Nowy przywódca postawił na dynamiczny rozwój społeczno-gospodarczy, czego wyrazem była modernizacja kraju i widoczny wzrost poziomu życia obywateli. W tym okresie nastąpił znaczący rozwój budownictwa mieszkaniowego, w tym popularnych bloków z wielkiej płyty, które miały rozwiązać problem niedoboru mieszkań. Rozwijał się także przemysł i infrastruktura, czego przykładem jest budowa pierwszych autostrad w Polsce. Polska pod rządami Gierka była również bardziej otwarta na wpływy zachodnie, a sam Gierek utrzymywał kontakty z przywódcami USA, Francji i RFN.

Kredyty zagraniczne i pierwsze sygnały kryzysu

Ambitna polityka modernizacyjna prowadzona przez Edwarda Gierka wymagała ogromnych nakładów finansowych. Aby zrealizować swoje cele, Polska zaczęła zaciągać duże kredyty zagraniczne, głównie na Zachodzie. Początkowo miało to napędzać rozwój gospodarczy i podnosić poziom życia, jednak z czasem okazało się to brzemienne w skutki. Narastające zadłużenie zagraniczne stało się jednym z głównych czynników prowadzących do kryzysu gospodarczego pod koniec lat 70. Pierwsze sygnały problemów zaczęły być widoczne, choć oficjalnie wciąż podkreślano sukcesy gospodarcze.

Kryzys gospodarczy i społeczne niezadowolenie

Reglamentacja i strajki robotnicze

Rosnące zadłużenie i błędna polityka gospodarcza zaczęły przynosić swoje negatywne konsekwencje. Pod koniec lat 70. w Polsce pojawiły się problemy z dostępnością podstawowych towarów, co doprowadziło do wprowadzenia reglamentacji niektórych produktów. Słynne stały się kartki na cukier, wprowadzone od 1976 roku. Pogarszająca się sytuacja ekonomiczna i brak perspektyw wywołały społeczne niezadowolenie. W czerwcu 1976 roku doszło do strajków robotniczych, które były wyrazem sprzeciwu wobec polityki władz. W odpowiedzi na represje i brak zmian, zaczęły powstawać pierwsze zorganizowane formy opozycji, takie jak KOR.

Narodziny Solidarności i upadek Edwarda Gierka

Latem 1980 roku, w obliczu pogłębiającego się kryzysu gospodarczego i rosnącego niezadowolenia społecznego, wybuchły kolejne strajki robotnicze. Wydarzenia te doprowadziły do bezprecedensowego zjawiska – narodzin NSZZ „Solidarność”, pierwszej niezależnej organizacji związkowej w bloku wschodnim. Powstanie „Solidarności” było bezpośrednim sygnałem końca „dekady Gierka”. We wrześniu 1980 roku Edward Gierek został odsunięty od władzy, a jego miejsce zajął Stanisław Kania. Był to początek końca jego politycznej kariery.

Dziedzictwo Edwarda Gierka

Pomiędzy legendą, propagandą a prawdą

Postać Edwarda Gierka do dziś budzi wiele emocji i stanowi przedmiot debat historycznych. Z jednej strony, jego rządy są często kojarzone z okresem względnego dobrobytu, modernizacji i większej otwartości na świat zachodni. Z drugiej strony, nie można zapominać o ogromnym zadłużeniu kraju, które stało się przyczyną późniejszego kryzysu, a także o ograniczeniach wolności obywatelskich. Wizerunek Gierka bywa kształtowany przez propagandę tamtych czasów, ale też przez późniejsze oceny historyków i pamięć społeczną. Prawdziwe dziedzictwo Edwarda Gierka to złożony obraz, w którym sukcesy gospodarcze przeplatają się z bolesnymi porażkami i narastającym niezadowoleniem społecznym.

Edward Gierek: ostatnie lata i śmierć

Po odsunięciu od władzy we wrześniu 1980 roku, Edward Gierek nie zniknął całkowicie z życia publicznego, choć jego wpływy drastycznie zmalały. W 1981 roku został usunięty z PZPR, a w stanie wojennym został internowany. Po tych wydarzeniach wycofał się z polityki. Ostatnie lata życia spędził w Ustroniu, gdzie zmarł 29 lipca 2001 roku. Jego śmierć zamykała pewien rozdział w historii Polski, a jego postać na zawsze pozostanie symbolem dynamicznego rozwoju, ale i głębokiego kryzysu lat 70.

Dawid Jabłonowski

Cześć, jestem Dawid Jabłonowski i piszę artykuły na portalu radoscrodzicielstwa.pl. Piszę o wszystkim, od celebrytów, przez najnowsze wiadomości i wydarzenia na świecie, po tematykę związaną z rodzicielstwem.